Bilməli olduğunuz 10 SQL əmri [SQL tarixi]

SQL-in Tarixi

SQL ilk dəfə 1970-ci illərin əvvəllərində Donald D. Chamberlin və Raymond F. Boyce tərəfindən relyasiya modeli haqqında öyrəndikdən sonra IBM-də hazırlanmışdır. Əvvəlcə SEQUEL adlanan bu versiya IBM-in orijinal verilənlər bazası idarəetmə sistemində saxlanılan məlumatları manipulyasiya etmək və əldə etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.1970-ci illərin sonlarında indiki Oracle Təşkilatı Codd, Chamberlin və Boyce tərəfindən qurulan konsepsiyaların potensialını gördü və öz SQL-əsaslı Relasiyalı Verilənlər Bazasını inkişaf etdirdi.1986-cı ilə qədər ANSI və ISO standart qrupları rəsmi olaraq standart «Verilənlər Bazası Dili SQL" dil tərifini qəbul etdilər. Standartın yeni versiyaları 1989, 1992, 1996, 1999, 2003, 2006, 2008, 2011 və ən son 2018-cı ildə nəşr edilmişdir.

SQL-in konsepsiyası

• SQL bir manipulasiya dilidir
• SQL Proqramlaşdırma dili deyil
• SQL əmirləri VBİS tərəfindən həyata keçirilir
• SQL Sorğuların nəticələri cədvəl şəklində saxlanılır
• İstifadəçi sorğularda spesifik şərtlərdən istifadə edə bilər
• SQL əmirləri VBİS daxilində bir sorğu şəklində daimi istifadə oluna bilər
• SQL Əmirləri VB-da olan bütün dəyərlərin üzərindən keçərək şərtə uyğun məlumatları istifadəçiyə göstərir
• İstifadəçi SQL Əmirlərini VBİS daxilində interaktiv şəkildə istifadə edə bilər
• SQL əmirləri digər proqramlaşdırma dilləri daxilidə istifadə oluna bilər

SQL nələr edə bilir ?

• SQL Verilənlər Bazasında sorğuları icra edir
• SQL Verilənlər Bazasından Məlumat əldə edə bilir
• SQL Verilənlər Bazasına Məlumat daxil edə bilər
• SQL Verilənlər Bazasında olan məlumatı dəyişdirə bilər
• SQL Verilənlər Bazasındakı məlumatları silə bilər
• SQL yeni Verilənlər Bazasl yarada bilər
• SQL Verilənlər Bazasında yeni Cədvəllər yarada bilər
• SQL Verilənlər Bazasında saxlanılması üçün prosedurlar yarada bilər.
• SQL Verilənlər Bazası , Cədvəllər , Prosedurlar üzrə icazələri təyin edə bilər

Müasir Verilənlər Bazasını Növləri

ANSI və ISO standart qrupları rəsmi olaraq standart «Verilənlər Bazası Dili SQL" dil tərifini qəbul etsələr belə , SQL dilinin fərqli versiyaları vardır. Versiyalar fərqli olsalar belə onlar ANSİ standartlarına uyğun olmaq üçün əsas əmrlərin hamısını dəstəkləyirlər. Əsas əmrlərə misal olaraq SELECT , UPDATE , DELETE , İNSERT , WHERE göstərə bilərik.

Ən çox istifadə edilən SQL əmrləri

SELECT

SELECT Əmri ilə Verilənlər Bazasında olan Cədvəllərdən Dəyərlər Gətirilir. Dəyətləri müəyyən şərt altın da da gətirmək mümkündür. Bunun üçün də  “Where” açar sözündən istifadə olunur.

Müştəri cədvəlindən bütün sahələri seçmək üçün:

SELECT * from customer

Insert

Insert Əmrini 2 üsulla yazmaq olar :

1)Cədvəlin bütün sutunlarına dəyər əlavə edən zaman onların hamısının adını yazmaq lazım deyil. Sadəcə Diqqət Etmək lazımdır ki , dəyərlər cədvəlin sütunlarını ardıcıllığı ilə əlavə olunacaq:

INSERT into customer values (1,'Kanan','Mirzeyev','25')

2)Dəyərlər Sütunların adlarını yazdığımız ardıcıllıqla əlavə olunacaq:

INSERT into customer ('customerID','firstname','lastname','age') values (1,'Kanan','Mirzeyev','25')

UPDATE

Update əmri ilə cədvəldə olan dəyərlər üzərində dəyişikliklər aparmaq olar. Əgər dəyişikliyin bütün dəyərlərə tətbiq olunmasını istəmiriksə o zaman “where” açar sözündən istifadə edərək şərt veririk:

UPDATE customer set age=27 where id=1

DELETE 

Delete Əmri Cədvəllərdən Dəyərlərin silinməsi üçündür. Delete əmrində şərtin qoyulması vacibdir. Əgər şərt qoymasaq onda cədvəldə olan bütün dəyərlər silinəcək:

DELETE customer where id=1

WHERE

Bəzi şərtlərə əsasən SELECT ifadəsinin nəticələrini məhdudlaşdırmaq və ya filtrləmək istədikdə WHERE əmrindən istifadə etməliyik.

5 AZN çox olan bütün ödənişləri seçin:

SELECT * from payment where amount > 5;

BETWEEN

Biz diapazon daxilində dəyərləri seçmək istədikdə BETWEEN əmrindən istifadə edirik. WHERE operatorundan istifadə edərək başlanğıc və son nöqtəni təmin etməliyik:

SELECT * FROM customer WHERE age BETWEEN '22' AND '27'

AND/OR/NOT

AND, OR və NOT boolean operatorlarıdır. Onlar bizə nəticələrimizi süzgəcdən keçirmək üçün boolean cəbrini tətbiq etməyə imkan verir.

SELECT * FROM age WHERE id=1 AND name='Kanan'

MIN/MAX

Bir sütunda maksimum və ya minimum dəyəri tapmaq lazım olduqda, MIN/MAX funksiyalarından istifadə edirik.

SELECT MAX(age),MIN(age) FROM customer

LIMIT/OFFSET

Nəticələrin sayını məhdudlaşdırmaq üçün LIMIT və OFFSET operatorlarından istifadə edirik.

SELECT * FROM customer ORDER BY age DESC LIMIT 10 OFFSET 50

ORDER BY/GROUP BY

Nəticələrimizi artan və ya azalan qaydada sıralamaq istədikdə, ORDER BY-dan istifadə edə bilərik. Cədvəlin bütün sətirlərindən bəzi dəyəri hesablayaraq ümumi sütunlar qurmaq üçün GROUP BY-dən istifadə edə bilərik.

SELECT * from customer ORDER BY name DESC